ویتامینها و مواد معدنی مواد مغذی ضروری برای بدن ما هستند. آنها صدها عملکرد در بدن ما دارند، مانند تبدیل غذا به انرژی، تأمین استحکام استخوانها، ترمیم آسیبهای سلولی، تقویت ایمنی، مبارزه با رادیکالهای آزاد و غیره. چنین نقشهای گستردهای از ویتامینها و مواد معدنی در بدن ما، دلیل اصلی این است که ما در هر کجا که میرویم، از جمله اینترنت، درباره آنها زیاد میشنویم. با وجود چنین حجم عظیمی از اطلاعات که در دسترس ماست، سنجش ارزش اطلاعات و بررسی اعتبار آن دشوار میشود. ما اطلاعات را صرفاً به ارزش ظاهری آنها میپذیریم و این امر باعث ایجاد تصورات غلط متعددی در مورد نقشها، عملکردها و منابع غذایی ویتامینها و مواد معدنی میشود.
آیا به این فکر میکنید که آیا چیزی در مورد ویتامینها و مواد معدنی وجود دارد که شنیدهاید درست است اما ممکن است افسانه باشد؟ برای فهمیدن اینکه آیا شما هم چنین چیزی را مصرف کردهاید یا خیر، ادامه مطلب را بخوانید.
آیا معتقدید که مرکبات میتوانند به شما در بهبودی از سرماخوردگی کمک کنند؟ خب، این درست نیست. ویتامین C موجود در مرکبات میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک کند و از ابتلا به عفونتها جلوگیری کند. با این حال، ویتامین C پس از ابتلا به عفونت، کمک زیادی نمیکند. سیستم ایمنی بدن شما، دفاع اصلی و نیروی خط مقدم شما برای مبارزه با عفونتها است. سیستم ایمنی بدن برای ریشه کن کردن میکروبهایی که هیچ کاری در بدن شما ندارند، تلاش میکند.
سیستم ایمنی از بافتها و سلولهایی تشکیل شده است که شامل لوزهها، دستگاه گوارش، پوست، مغز استخوان، طحال، غدد لنفاوی و پوست نازک داخل بینی و گلو میشود. اساساً، ایمنی از هر سلول بدن انسان مراقبت میکند. بنابراین، سیستم ایمنی منابع زیادی را برای تولید سلولهایی که بدن برای عملکرد مؤثر به آنها نیاز دارد، مصرف میکند. سیستم ایمنی از عفونتهای گذشته درس میگیرد و بدن شما را قادر میسازد تا با مهاجمان آینده مبارزه کند.
با این حال، با وجود حجم زیادی از اطلاعات موجود، افسانهها و اطلاعات نادرست زیادی پیرامون ایمنی بدن رواج یافته است. آیا به دنبال افسانههای رایج پیرامون ایمنی هستید و آیا تا به حال با آنها مواجه شدهاید؟ برای یافتن و رد کردن تصورات افسانهای پیرامون ایمنی، ادامه مطلب را بخوانید.
افسانه شماره ۱ : ورزش هیچ تاثیری بر سیستم ایمنی بدن ندارد
واقعیت : ورزش تولید آنتیبادیها و گلبولهای سفید خون را که با بیماریها مبارزه میکنند، افزایش میدهد.
لازم نیست دوندهی ماراتن باشید، اما یک فعالیت روزانهی مداوم میتواند این کار را انجام دهد. ورزش منظم به سیستم ایمنی بدن شما کمک میکند تا در سطح بهینه عمل کند . ورزش متوسط یک روز در میان، موارد سرماخوردگی را کاهش میدهد زیرا تمرینات منظم باعث افزایش گلبولهای سفید خون میشود . ورزش منظم همچنین گردش خون را افزایش میدهد و به سلولهای سالم اجازه میدهد آزادانه حرکت کنند و به پایین نگه داشتن سطح استرس کمک میکند.
افسانه شماره ۲ : همه با سیستم ایمنی سالم یکسانی متولد میشوند
واقعیت: افراد مختلف با سطوح ایمنی متفاوتی متولد میشوند.
هر کسی سیستم ایمنی متفاوتی دارد. ژنتیک نیز بر ایمنی ذاتی تأثیر میگذارد . طبق یک مطالعه، حدود 20 تا 40 درصد از تفاوتهای سیستم ایمنی ما به دلیل ژنتیک ایجاد میشود . برخی از افراد نیز با سیستم ایمنی ضعیفی در شرایطی به نام نقص ایمنی اولیه متولد میشوند. برخی نیز سیستم ایمنی بیش فعالی به نام سیستم خودایمنی دارند .
افسانه شماره ۳ : سیستم ایمنی سالم آسیب نمیبیند
واقعیت: سبک زندگی بیتحرک، تغذیه نامناسب، استرس، خواب ناکافی و انتخاب سبک زندگی ناسالم میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند.
شما با سطح خاصی از ایمنی متولد میشوید و با افزایش سن، ایمنی تطبیقی در شما ایجاد میشود، اما در برابر آسیب مقاوم نیست. سبک زندگی شما بر میزان محافظت سیستم ایمنی بدن از بدن شما تأثیر میگذارد. عواملی مانند سبک زندگی بیتحرک، رژیم غذایی ناسالم، سیگار کشیدن، نوشیدن بیش از حد الکل، خواب ناکافی میتواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کرده و شما را بیشتر در معرض عفونتها قرار دهد. برای داشتن سیستم ایمنی بهبود یافته، عادات سالمتری مانند رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و خواب کافی را در خود بگنجانید.
افسانه شماره ۴ : آنتیبیوتیکها همیشه به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با بیماریها کمک میکنند
واقعیت: مصرف بیش از حد آنتیبیوتیکها میتواند شما را در برابر عفونتهای مقاوم به آنتیبیوتیک آسیبپذیر کند.
ایمنی تطبیقی شما مانند ماشینآلات مدرن است، هر چه بیشتر استفاده شود، بیشتر یاد میگیرد و در مبارزه با عفونتهای آینده کارآمدتر است. سیستم ایمنی شما به معنای واقعی کلمه با مبارزه با عفونتها یاد میگیرد. آنتیبیوتیکها به سیستم ایمنی کمک میکنند وقتی که سیستم ایمنی به تنهایی قادر به مبارزه با عفونتها نیست. با این حال، استفاده بیش از حد از آنتیبیوتیکها میتواند منجر به افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی شود که اثربخشی آنتیبیوتیکها و سیستم ایمنی را خنثی میکند. استفاده بیش از حد همچنین منجر به یک سیستم ایمنی ضعیف میشود که زمان کافی برای مبارزه با عفونت و ایجاد آنتیبادی برای عفونتهای آینده را ندارد.
همچنین، آنتیبیوتیکها فقط به عفونت باکتریایی کمک میکنند و نه ویروسها . مشکلات سلامتی ناشی از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت را نمیتوان با آنتیبیوتیک درمان کرد. آنتیبیوتیکها با هدف قرار دادن الگوی رشد باکتریها کمک میکنند. با این حال، ویروسها به طور متفاوتی تکثیر میشوند. بنابراین، مطمئن شوید که فقط آنتیبیوتیکهای ضروری را مصرف میکنید، داروهای تجویز شده را کامل میکنید و واکسیناسیون انجام میدهید تا به سیستم ایمنی خود کمک کنید تا ایمنی خود را تقویت کند.
افسانه شماره ۵ : سیستم ایمنی بدن شما در طول زندگی ثابت میماند
واقعیت: سیستم ایمنی بدن با گذشت زمان پیر میشود، عملکردش کند میشود و تحت تأثیر عواملی مانند تغذیه و استرس قرار میگیرد.
با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن شما ضعیفتر میشود و در برابر عفونتهای جدید و آنتیژنهای قبلی آسیبپذیرتر میشوید . مطالعات نشان دادهاند که تولید آنتیبادیها (سلولهای T و B) در افراد مسن کاهش مییابد. افراد مسن بیشتر بیمار میشوند و همچنین به کندی بهبود مییابند. افراد مسن به دلیل بیماریهایی مانند بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، دیابت و غیره که فشار بیشتری بر سیستم ایمنی بدن شما وارد میکنند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند.
افسانه شماره ۶ : ایمنی نمیتواند ما را در برابر بیماریهای عودکننده محافظت کند
واقعیت: مصونیت با تجزیه و تحلیل تهدید و اقدام متناسب با آن، با همه تهدیدها مبارزه میکند.
بدن هنگام حمله عفونت، ایمنی ایجاد میکند. خاطرات ایمونولوژیکی که پس از پایان عفونت تشکیل میشوند، به مبارزه با عفونتهایی که در گذشته رخ دادهاند، هنگام عود مجدد آنها کمک میکنند. با این حال، گاهی اوقات عامل ایجاد کننده عفونت به یک سویه جدید و قویتر جهش مییابد و بنابراین بدن را به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار میدهد . حدود 200 نوع ویروس دائماً در حال تغییر مرتبط با سرماخوردگی معمولی وجود دارد . به همین دلیل است که آنفولانزا در زمانهای مختلف عود میکند. با سویههای مختلف، حملات متفاوتی دارد.
افسانه شماره ۷ : آلرژی در اثر کاهش ایمنی بدن ایجاد میشود
واقعیت: آلرژیها پاسخی از یک سیستم ایمنی فعال هستند.
واکنشهای آلرژیک، پاسخهایی هستند که توسط سیستم ایمنی در واکنش به آلرژنهای بالقوه ایجاد میشوند . معمولاً آلرژنها بیضرر هستند، مانند شوره حیوانات خانگی، گرده یا کپک. سیستم شما آلرژن را به عنوان یک مهاجم میبیند، بنابراین به آن حمله میکند. شما دچار آبریزش بینی و خارش چشم میشوید. آلرژیهای فصلی میتوانند واکنشی از سیستم ایمنی بدن دریافت کنند. آلرژیها با اجتناب از عوامل محرک آلرژی درمان میشوند. همچنین باید داروهای خود را مصرف کنید. با گذشت زمان، آمپولهای ضد آلرژی یاد میگیرند که سیستم ایمنی را تضعیف کنند و آلرژنهای مزاحم را آزاد نکنند. این به نوبه خود به ایجاد ایمنی بدن در برابر آلرژنها کمک میکند.
افسانه شماره ۸ : همه بیماریها ناشی از ضعف سیستم ایمنی هستند
واقعیت: عوامل متعددی که به طور همزمان عمل میکنند، میتوانند شما را حتی زمانی که سیستم ایمنی بدن شما سالم است، بیمار کنند.
عفونتها میتوانند در هر زمانی بدن شما را تهدید کنند. وقتی سیستم ایمنی بدن شما در بهترین حالت خود کار میکند، هنوز هم میتوانید به عفونتها مبتلا شوید. ممکن است فکر کنید که این احتمالاً به دلیل کاهش ایمنی است، اما اینطور نیست. حتی در یک سیستم ایمنی فعال، عوامل بیماریزا میتوانند به دلیل شرایط غیربهداشتی، تماس با افراد بیمار یا عوامل مختلف دیگر، از اولین لایههای محافظ (پوست، مخاط و غیره) عبور کنند.
از سوی دیگر، برخی از بیماریها توسط عوامل بیماریزا ایجاد نمیشوند، بلکه در واقع پاسخهای سیستم ایمنی برای مبارزه با عوامل بیماریزای زمینهای هستند . به عنوان مثال، تب توسط یک عامل بیماریزا ایجاد نمیشود، بلکه پاسخ بدن برای مبارزه با عفونت است. دمای بالا به سرعت بخشیدن به عملکرد سلولهای محافظ کمک میکند و در عین حال شرایط زندگی را برای زنده ماندن باکتریها یا ویروسها نامناسب میکند.
افسانه شماره ۹ : خواب بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر نمیگذارد
واقعیت: خواب مناسب به تولید سلولهای ایمنی کمک میکند، التهاب را کاهش میدهد و به تشکیل حافظه ایمنی کمک میکند.
خواب بخش مهمی از زندگی است. بدن شما حتی وقتی خواب هستید هم در حال کار است - عضلات خود را ترمیم میکنند؛ مغز مواد زائد را دفع میکند و بدن شما برای هر عملکردی در بدن هورمون آزاد میکند. 7 تا 8 ساعت خواب به تقویت سیستم ایمنی بدن، تولید سلولهای ایمنی، کاهش التهاب و تشکیل حافظه ایمنی کمک میکند . بنابراین، داشتن یک خواب خوب شبانه برای کمک به بازسازی سیستم ایمنی بدن ضروری است.
افسانه شماره ۱: ویتامین C درمانی برای سرماخوردگی است
واقعیت: ما اغلب فکر میکنیم که افزایش مصرف مرکبات در طول سرماخوردگی، راهی تضمینشده برای مدیریت علائم و بهبودی سریع است. اما این فقط نیمی از حقیقت است. درست است که تأمین مداوم ویتامین C، ایمنی را تقویت میکند، احتمال عفونت را کاهش میدهد و زمان بهبودی را چند ساعت کوتاهتر میکند. با این حال، ویتامین C قبل از ابتلا به عفونت مفید است. مصرف ویتامین C در زمانی که قبلاً سرماخوردگی داشتهاید، به کاهش عفونت، مبارزه با عفونت یا کوتاه کردن زمان بهبودی کمکی نمیکند . پرتقالها را در فصل خود بخورید، اما انتظار نداشته باشید که آبریزش بینی شما را درمان کنند.
افسانه شماره ۲: مرکبات تنها منابع ویتامین C هستند
واقعیت: این هم یک تصور مشابه است - حرف «C» در ویتامین C مترادف با مرکبات است و فقط مرکبات حاوی ویتامین C هستند. به طور کلی، مواد غذایی که هنگام بررسی این ویتامین به ذهن خطور میکنند پرتقال، لیمو، لیموترش و غیره هستند. یک وعده ۱۰۰ گرمی پرتقال حاوی حدود ۶۰ میلیگرم ویتامین C است . اگرچه اینها منابع عالی ویتامین C هستند، اما تنها منابع نیستند. برخی از مواد غذایی کمتر شناخته شده که حاوی ذخایر ویتامین C هستند عبارتند از گواوا (۲۲۸ میلیگرم) ،فلفل چیلی (۱۴۴ میلیگرم) ، فلفل دلمهای (۲۴۲.۵ میلیگرم) ، آویشن (۱۶۰ میلیگرم) و پاپایا (۶۰ میلیگرم) .
افسانه شماره ۳: اسفناج بهترین منبع آهن است
واقعیت: ملوان زبل به ما کمک کرد تا درک کنیم که اسفناج یک ابرغذا، منبع اصلی آهن و راز قدرت فراانسانی اوست. اما نگاه دقیقتر، داستان متفاوتی را آشکار میکند: ۱۰۰ گرم اسفناج حاوی حدود ۳.۶ میلیگرم آهن است که حدود ۱۷٪ از میزان توصیهشده روزانه برای زنان بالغ و ۲۱٪ از مردان بالغ است. این مقدار در مقایسه با سایر منابع گیاهی، مقدار کمی است. میزان آهن موجود در غذاهای مشتقشده از حیوانات، مانند گوشت اندامها و غذاهای دریایی، بسیار بیشتر از اسفناج است. جگر مرغ حاوی ۱۲.۹ میلیگرم آهن و صدف پختهشده حاوی ۲۸ میلیگرم آهن در هر وعده ۱۰۰ گرمی است. حتی در غذاهای گیاهی، اسپیرولینا (۲۸.۵ میلیگرم) ، آویشن (۱۲۴ میلیگرم) ، جعفری (۹۷.۸ میلیگرم) ، نخود (۶.۲ میلیگرم) و سویا (۱۵.۷ میلیگرم) از نظر میزان آهن، اسفناج را پشت سر میگذارند. بنابراین، دفعهی بعدی که اسفناج در صحبتهای مربوط به آهن حرف اول را میزند، به یاد داشته باشید که راههای بهتری برای به دست آوردن این مادهی مغذی وجود دارد.
افسانه شماره ۴: گیاهخواران آهن و ویتامین B12 کافی دریافت نمیکنند
واقعیت: این افسانه تا حدودی درست است، اما نمونهی کلاسیکی از یک نیمه حقیقت است. درست است که اشکال زیستی آهن (آهن هِم) و ویتامین B12، که به راحتی توسط بدن جذب میشوند، فقط در منابع حیوانی یافت میشوند . بنابراین، میزان توصیهشدهی روزانهی آهن برای گیاهخواران عموماً 1.8 برابر غیر گیاهخواران است . با این حال، گیاهخواران میتوانند نیاز روزانهی آهن خود را از منابع گیاهی (آهن غیر هِم) نیز دریافت کنند. بدن ما آهن غیر هِم را متابولیزه کرده و آن را به آهن هِم تبدیل میکند که سپس توسط بدن مورد استفاده قرار میگیرد. ادویهها (آویشن، جعفری)، نخود، سویا، لوبیا قرمز، دانههای کنجد، اسپیرولینا از منابع عالی آهن گیاهی هستند.
به همین ترتیب، اعتقاد عمومی بر این است که وگانها ویتامین B12 مورد نیاز خود را دریافت نمیکنند. با این حال، بسیاری از غلات و غذاهای غنیشده، مانند مخمرهای غذایی و جایگزینهای شیر غیرلبنی، مانند شیر سویا، میتوانند کمبود ویتامین B12 را در رژیمهای غذایی گیاهی جبران کنند .
افسانه شماره ۵: روی فقط برای شوره سر و مشکلات پوستی مفید است
واقعیت: مواد معدنی کمیاب نقشهای مهمی در بدن ایفا میکنند. با این حال، نقشهای آنها یا ناشناخته است یا تا حدی شناخته شده است. روی یکی از این مواد معدنی کمیاب است. در حالی که روی کاربردهای شناخته شدهای در محصولات پوست و مو دارد، همچنین جزء کلیدی نزدیک به ۳۰۰ آنزیم دخیل در متابولیسم پروتئینها، کربوهیدراتها، لیپیدها و تولید انرژی است . روی همچنین یک جزء ضروری برای سیستم ایمنی سالم، بهبود زخم و فعالیت انسولین است.
افسانه شماره ۶: کلسیم به تنهایی استخوانهای شما را قوی میکند
واقعیت: این افسانه، داستانهای بیشتری از حقایق رایج دارد. تقریباً همه ما نوشیدن اجباری لیوان شیر قبل از رفتن به مدرسه را به یاد داریم که یا آن را مینوشیدیم یا از لمس کردن آن خودداری میکردیم. والدین ما همیشه این عادت را با این باور که کلسیم استخوانهای ما را قوی میکند، تقویت میکردند، اما این تنها نیمی از داستان است. کلسیمی که از منابع غذایی دریافت میکنیم باید در رودهها جذب شود و از دفع آن از طریق ادرار جلوگیری شود . ویتامین D نقش جذب یونهای کلسیم را در بدن ایفا میکند . از نظر وزن، استخوان ما شامل 60٪ مواد معدنی، 10٪ آب و 30٪ پروتئین است . کلسیم به شکل فسفات کلسیم در استخوانها وجود دارد. مواد معدنی مانند منیزیم، روی و مس نیز نقشهای کلیدی در حفظ سلامت استخوانها دارند .
افسانه شماره ۷: مواد مغذی به صورت جداگانه عمل میکنند
واقعیت: چند بار شنیدهاید که میگویند «برای منیزیم شکلات بخورید»، «برای ویتامین A هویج بخورید»، «برای آهن اسفناج بخورید»؟ اینها چنان در دیدگاههای ما ریشه دواندهاند که وقتی به یک ماده مغذی خاص فکر میکنیم، فوراً یک ماده غذایی خاص در ذهنمان ظاهر میشود. با این حال، برخلاف تصور، آنها به تنهایی کار نمیکنند. بدن یک تعادل ذاتی دارد که وقتی مواد مغذی و آنزیمها با هم کار میکنند، حفظ میشود . درست همانطور که ویتامین D برای حفظ هموستاز کلسیم مورد نیاز است، ویتامین C برای جذب بهینه آهن مورد نیاز است. ویتامین C همچنین با ویتامین E به صورت همافزایی برای مبارزه با رادیکالهای آزاد همکاری میکند. آهن، ویتامین B9 و ویتامین B12 نقشهای کلیدی در تولید گلبولهای قرمز خون دارند. تغذیه به همان اندازه فرآیندهای درون بدن انسان پویا و پیچیده است.
افسانه شماره ۸: مصرف فولات فقط در دوران بارداری ضروری است
واقعیت: افراد کمی در مورد اهمیت ویتامین B9 یا فولات در مراحل اولیه بارداری بحث میکنند. اما دامنه این ماده مغذی فراتر از پیشگیری از نقصهای مادرزادی در جنین است. فولات برای سلامت عمومی بدن انسان ضروری است و عملکردهای کلیدی مانند تولید گلبولهای قرمز خون ، کنترل سطح هموسیستئین در بدن، کمک به سنتز اسید نوکلئیک و تثبیت جایگاه آن به عنوان یک جزء مهم دائمی در رژیم غذایی انسان را انجام میدهد.
افسانه شماره ۹: من به غذایم نمک اضافه نمیکنم، بنابراین از عوارض جانبی نمک در امان هستم
واقعیت: اخیراً، قفسههای فروشگاههای بزرگ پر از انواع نمک کمسدیم شدهاند. مصرف بیش از حد کلرید سدیم (یا نمک طعام) عامل اصلی فشار خون بالا است و به همین دلیل است که در طول سالها، نمک به طور فزایندهای تصویر بدی پیدا کرده است. اما آیا میدانستید که حذف نمک از غذای کاری شما را از عوارض جانبی مصرف بیش از حد نمک محافظت نمیکند؟
غذاهای بستهبندی شده، آماده و رستورانی اغلب به دلیل خاصیت نگهدارنده و طعمدهنده، حاوی کلرید سدیم هستند . پنیر، میگو، بستههای سوپ، نان و غذاهای کنسروی - همه به نوعی حاوی سدیم هستند. اغلب، غذاهای بیرونبر مانند پیتزا، چوب شور و ساندویچ حاوی مقادیر زیادی نمک به شکل مواد تشکیلدهنده جداگانه هستند. بنابراین، کاهش مصرف نمک به تلاش بیشتری نسبت به نه گفتن به نمک در غذاهای آماده آشپزخانه شما نیاز دارد.
تغذیه یک علم پیچیده است و هرگونه تلاش برای سادهسازی بیش از حد یا خطی کردن آن منجر به شکلگیری و انتشار افسانهها میشود. در تلاش برای زندگی کامل و حفظ نشاط در بدنهایمان، آگاهی از نقش مواد مغذی، محدودیتهای غذایی، منابع مناسب و داشتن یک رژیم غذایی متعادل کلی مهم است.
در نتیجه…
سیستم ایمنی بدن مسئول توانایی بدن شما در اجرای مؤثر عملکردهای بدن است. خواب کافی برای جوانسازی سلولهای بدن و سیستم ایمنی ضروری است. مطمئن شوید که رژیم غذایی متعادلی دارید تا سلولهای ایمنی بدن شما بتوانند مواد مغذی کلیدی مورد نیاز برای حفظ عملکرد بهینه را دریافت کنند. حداقل 20 تا 30 دقیقه به طور منظم ورزش کنید. مصرف الکل و سیگار را کاهش دهید. استرس باعث میشود سیستم ایمنی بدن شما به سرعت دچار اختلال شود، خودتان را از استرس دور کنید و تکنیکهای کاهش استرس را تمرین کنید. همچنین، اگرچه ممکن است بیاهمیت به نظر برسد، اما استانداردهای بالای بهداشت را حفظ کنید.